De Val

Tijdens mijn minor deed ik onderzoek naar faalangst, ik wilde deze persoonlijke angst meer kunnen doorgronden en hopelijk overkomen. Ik leerde met mijn faalangst om te gaan door het te relativeren met humor en wilde dit graag met andere delen. Dit uitte zich uiteindelijk in het project The Anti-Talent Show, waarin de deelnemers in een gecontroleerde luchtige omgeving konden falen door iets te doen waar ze niet goed in zijn.

Aan het begin van de afstudeer periode wilde ik dit onderwerp graag doorzetten. De focus lag nu meer op falen zelf en minder op de faalangst. Ik vroeg me af of je kunt falen in een activiteit die oneindig is, waarvan je weet dat je hem nooit gaat volbrengen. Bestaat er zoiets als falen als er geen moment van beoordeling is? Tegelijkertijd vroeg ik me af of je kunt falen met opzet. Als het doel falen gaat zijn, zoals ik in mijn onderzoek van plan was, wat is dan de grens tussen falen en slagen?

Ik begon het onderzoek met een experiment met een loopband en wilde mezelf hiervan af laten vallen. Geïnspireerd op de werken Fall1 en Fall 2 (1970) van Bas Jan Ader, hierin gebruikt hij het thema vallen ook als leidraad in een aantal video opnames. Ook de Fluxus beweging uit de jaren 60 en 70, waar Bas Jan Ader onderdeel van was, was een inspiratiebron. Voor de Fluxus beweging is het alledaagse verheven tot een vorm van kunst. Vallen heeft met falen te maken maar ook met het loslaten van controle. Een andere laag hierin was dat ik de zwaartekracht probeerde te tarten, iets wat op aarde onmogelijk is.

Ik nam mijn de bevindingen uit minor project mee en besloot weer gebruik te maken van een gecontroleerde omgeving, mijn atelier. Daardoor kon ik zelf een situatie creëren en had ik de controle over hoe het vallen zou verlopen. Ik zou van de loopband afvallen doordat ik mijn veters niet zou strikken, hier maakte ik gebruik van het element relativerende humor dat ik ook uit mijn minor meenam.

Het idee klonk heel goed in mijn hoofd, toch ging er iets mis. Ik kreeg het niet uit mijn handen. Ik werd overweldigd door iets wat groter was dan mijzelf, het thema falen.

“Waar ben ik mee bezig, mijn project staat al weken stil en ik kom er totaal niet uit. Ik doe niks, ik denk niks en ben het totaal aan het vermijden. Ik wil er niet aan werken omdat ik niet weet waaraan ik moet werken en wat ik moet doen.” Fragment uit mentale notities

Er was een constante twijfel aanwezig, alles wat ik bedacht was niet goed genoeg. De zelf-criticus in mij draaide overuren. Ik had het gevoel dat het nu of nooit was omdat dit mijn afstudeerproject was en was plotseling bang om fouten te maken, wilde alles in een keer goed doen. Ironisch genoeg natuurlijk, aangezien mijn project draait om het maken van fouten.
Deze stress zorgde voor een blokkade waarbij ik als een kip zonder kop met een blinddoek elk uur een ander project bedacht omdat ik wegdreef in mijn eigen onzekerheid.

‘De openheid van een afstudeerproject brengt een enorme leegt met zich mee. Een leegte die op de een of ander manier gevuld moet worden met mijn onderzoek en ideeën. Ik heb het idee dat de stop er niet inzit en het bad leegstroomt met de kraan open. Alles wat ik bedenk stroomt vrijwel direct door naar het riool. Hoe vind ik een stop om het bad vol te laten lopen en mijn ideeën vast te houden?’ Fragment uit mentale notities